Statin là thuốc hạ cholesterol. Một số statin hoạt động tốt nhất vào buổi tối trong khi một số khác hoạt động tốt vào buổi sáng. Thời gian tốt nhất để dùng statin phụ thuộc vào loại thuốc cụ thể.
Statin là một loại thuốc theo toa có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Nó làm điều này chủ yếu bằng cách giảm cholesterol lipoprotein mật độ thấp (LDL) trong cơ thể.
Có một số loại statin khác nhau trên thị trường, mà cơ thể có thể xử lý khác nhau. Có thể cần dùng một số statin vào những thời điểm cụ thể trong ngày để nhận được nhiều lợi ích nhất từ chúng.
Trong bài viết này, chúng tôi xem xét tác dụng của statin vào các thời điểm khác nhau trong ngày và thảo luận về thời điểm tốt nhất để dùng một số loại nhất định. Chúng tôi cũng đề cập đến các tác dụng phụ và cách chúng ta có thể chọn statin phù hợp với nhu cầu của mình.
Statin có tác dụng gì?
Statin còn được gọi là thuốc hạ lipid hoặc thuốc ức chế men khử HMG-CoA. Chúng làm giảm mức cholesterol LDL trong máu.
Cholesterol LDL, mà đôi khi mọi người gọi là cholesterol xấu, có thể tích tụ trong các động mạch và hình thành các mảng bám. Mảng bám này có thể chặn lưu lượng máu trong động mạch, dẫn đến đau tim và đột quỵ.
Statin ngăn chặn một loại enzyme trong gan tạo ra cholesterol, làm giảm nguy cơ tích tụ mảng bám. Nó cũng có thể giúp cơ thể loại bỏ cholesterol đã bắt đầu tích tụ trong động mạch.
Ngược lại, lipoprotein mật độ cao (HDL), hoặc tốt, cholesterol có thể làm giảm nguy cơ đau tim và đột quỵ. Các bác sĩ coi cholesterol HDL là có lợi vì nó có thể vận chuyển các dạng cholesterol khác từ máu đến gan, giúp cơ thể thoát khỏi cholesterol xấu.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng statin có hiệu quả trong việc cải thiện mức cholesterol:
Một nghiên cứu quy mô lớn năm 2017 cho thấy statin có thể giảm 27% nguy cơ mắc bệnh tim bằng cách giảm mức LDL.
Các nhà nghiên cứu của một phân tích tổng hợp năm 2010 đã kết luận rằng statin có thể làm tăng mức HDL, điều này có thể bảo vệ khỏi bệnh tim mạch.
Trong một bài báo nghiên cứu năm 2015, các nhà nghiên cứu đã báo cáo rằng tác dụng của statin thay đổi tùy thuộc vào yếu tố rủi ro di truyền. Những loại thuốc này làm giảm 13% nguy cơ mắc bệnh tim ở những người có nguy cơ thấp, 29% ở những người có nguy cơ trung bình và 48% ở những người tham gia có nguy cơ cao.
Thời gian tốt nhất để dùng statin
Điều quan trọng là người dùng statin tuân theo lời khuyên của bác sĩ kê đơn của họ về thời gian trong ngày để dùng chúng. Thời gian được đề nghị, đó là điều mà chúng ta nên thảo luận với bác sĩ, sẽ thay đổi tùy thuộc vào loại statin.
Statin tác dụng ngắn
Một đánh giá có hệ thống cho thấy các statin tác dụng ngắn hoạt động tốt nhất khi mọi người dùng chúng vào buổi tối. Những người dùng statin này vào cuối ngày có mức cholesterol toàn phần và LDL thấp hơn so với những người dùng chúng vào buổi sáng. Một đánh giá khác đã đi đến kết luận tương tự.
Statin tác dụng ngắn hoạt động tốt hơn vào ban đêm vì men gan tạo ra cholesterol hoạt động mạnh hơn vào thời điểm này. Hầu hết các statin tác dụng ngắn có thời gian bán hủy là 6 giờ. Thời gian bán hủy của thuốc là thời gian cần thiết để cơ thể xử lý và loại bỏ một nửa số thuốc.
Statin tác dụng dài
Cơ thể cần nhiều thời gian hơn để xử lý statin tác dụng dài, có thể có thời gian bán hủy lên tới 19 giờ.
Hai đánh giá ở trên lưu ý rằng statin tác dụng dài hoạt động tốt như nhau cho dù người dùng chúng vào buổi sáng hay buổi tối. Do đó, những người dùng statin tác dụng dài có thể chọn thời điểm nào trong ngày phù hợp nhất với họ.
Các nhà nghiên cứu khuyên rằng những người sử dụng statin tác dụng dài sẽ sử dụng chúng vào một thời điểm trong ngày để họ dễ nhớ. Điều quan trọng là phải phù hợp với thời gian của liều, vì vậy nếu một người thích dùng statin vào buổi sáng, họ nên dùng chúng vào buổi sáng mỗi ngày.
Những người đang dùng statin có thể cần dùng chúng vô thời hạn. Trong nhiều trường hợp, khi ngừng dùng statin, mức cholesterol của họ sẽ tăng trở lại. Mọi người không nên ngừng dùng statin mà không có sự chấp thuận của bác sĩ.
Một số người có thể ngừng dùng statin hoặc giảm liều nếu họ giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim. Có thể làm điều này bằng cách giảm một lượng đáng kể trọng lượng cơ thể, bỏ hút thuốc hoặc thực hiện các thay đổi lớn trong lối sống để cải thiện sức khỏe. Ngay cả trong những trường hợp này, cũng nên nói chuyện với bác sĩ trước khi ngừng dùng statin hoặc bất kỳ loại thuốc nào khác.
Statin nào phù hợp?
Statin có nhiều loại và liều lượng. Chúng ta có thể thảo luận với bác sĩ về loại statin nào có thể phù hợp nhất với mình. Khuyến nghị của bác sĩ sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
- Mức cholesterol hiện tại
- Các yếu tố nguy cơ khác của bệnh tim
- Đều kiện y tế khác, chẳng hạn như bệnh tiểu đường
- Tiền sử gia đình mắc bệnh tim
- Thuốc khác
Nếu có nguy cơ mắc bệnh tim, bác sĩ có thể kê đơn liều cao hơn hoặc statin tác dụng dài. Ngược lại, nếu ít nguy cơ mắc bệnh tim có thể bắt đầu với liều thấp hơn hoặc statin tác dụng ngắn.
Bằng chứng gần đây cho thấy nhiều người có thể hưởng lợi từ việc dùng statin, ngay cả khi họ không có mức cholesterol trong máu cao. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ nói rằng statin có thể mang lại lợi ích cho những người có nguy cơ mắc bệnh tim trung bình, đặc biệt là khi họ dùng chúng kết hợp với thuốc để hạ huyết áp.
Tác dụng phụ của statin
Statin không gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng cho hầu hết mọi người. Theo Đại học Tim mạch Hoa Kỳ, có đến 90% những người dùng statin không gặp phải tác dụng phụ khó chịu. Đối với một số trường hợp bị tác dụng phụ, triệu chứng bao gồm:
- Đau cơ hoặc chuột rút
- Táo bón hoặc tiêu chảy
- Buồn nôn
- Đau đầu, chóng mặt
- Mệt mỏi
- Viêm cơ, có thể nghiêm trọng
- Bệnh tiểu đường khởi phát mới, đặc biệt ở những người có các yếu tố nguy cơ khác mắc bệnh tiểu đường
Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) tuyên bố rằng nguy cơ của các tác dụng phụ này là nhỏ và lợi ích của statin thường lớn hơn nguy cơ này.
Một số báo cáo đã cảnh báo rằng statin có thể gây mất trí nhớ nghiêm trọng, nhưng một cuộc điều tra đã tìm thấy bằng chứng không nhất quán về tác dụng phụ này. Một đánh giá khác nói rằng có bằng chứng cho thấy statin không ảnh hưởng đến trí nhớ.
Trong một số ít trường hợp, một người dùng statin có thể có tác dụng phụ nghiêm trọng, chẳng hạn như tổn thương gan hoặc phản ứng dị ứng. Các tác dụng phụ sau đây cần được chăm sóc y tế ngay lập tức:
- Sốt
- Đau bụng trên
- Vàng da vàng mắt
- Nước tiểu màu sẫm
- Chảy máu bất thường hoặc bầm tím
- Phát ban, nổi mề đay hoặc ngứa
- Sưng mặt, môi, lưỡi, mắt hoặc cổ họng
- Khó nói
Làm thế nào để giữ sức khỏe khi dùng statin
Statin có thể tương tác với một số loại thuốc. Những người dùng statin sẽ cần làm cho bác sĩ biết về bất kỳ loại thuốc, vitamin, thảo dược hoặc các chất bổ sung khác mà họ dùng để giúp ngăn ngừa các tương tác nguy hiểm.
Statin cũng có thể tương tác với bưởi. Do đó, điều quan trọng là tránh ăn bưởi hoặc uống nước ép bưởi trong khi dùng statin trừ khi bác sĩ nói rằng nó an toàn.
Những người có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn có thể làm việc với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để sửa đổi chế độ ăn uống. Trong nhiều trường hợp, một chuyên gia y tế có khả năng khuyên người đó nên ăn chế độ ăn ít cholesterol và chất béo bão hòa, không có chất béo chuyển hóa và giàu trái cây và rau quả.
Ngoài ra, có thể cần tăng cường tập thể dục hàng tuần và tập luyện để có trọng lượng khỏe mạnh. Bằng cách này, có thể giảm thêm nguy cơ mắc bệnh tim.
Hút thuốc là một yếu tố nguy cơ đáng kể cho bệnh tim. Bác sĩ có thể sẽ khuyên ngưng hoặc bỏ hẳn hút thuốc.
Cho dù có dùng statin hay không, chúng ta có thể kiểm soát cholesterol bằng cách duy trì cân nặng khỏe mạnh, tập thể dục thường xuyên và ăn một chế độ ăn uống lành mạnh có chứa nhiều trái cây và rau quả.
Tóm lại
Bác sĩ đã kê toa statin trong hơn 30 năm, và những loại thuốc này thường an toàn và hiệu quả với nguy cơ tác dụng phụ nghiêm trọng thấp.
Statin tác dụng ngắn có hiệu quả nhất khi dùng chúng vào ban đêm, nhưng có thể dùng statin tác dụng dài bất cứ lúc nào trong ngày. Điểm quan trọng nhất cần nhớ là dùng chúng mỗi ngày, cùng 1 thời điểm.
