Mụn nang là một tình trạng của mụn trứng cá nghiêm trọng, trong đó lỗ chân lông trên da bị tắc nghẽn, dẫn đến nhiễm trùng và viêm.
Tình trạng da chủ yếu ảnh hưởng đến khuôn mặt, nhưng cũng thường ảnh hưởng đến thân trên và cánh tay trên.
Mụn trứng cá thường xuất hiện ở độ tuổi thanh thiếu niên và thanh niên, ước tính khoảng 80% những người từ 11 đến 30 tuổi bị mụn trứng cá tại một số điểm.
Mụn nang là hình thức nghiêm trọng nhất của mụn trứng cá và chỉ ảnh hưởng đến một số ít người.
Năm 2009, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) phát hiện ra rằng mụn trứng cá là lý do hàng đầu mà mọi người đưa ra khi đến gặp bác sĩ da liễu.
Điều trị mụn nang
Việc điều trị mụn nang cần có sự giúp đỡ của bác sĩ chuyên khoa và một số biện pháp tự chăm sóc. Điều trị bằng thuốc có thể có hiệu quả trong việc ngăn ngừa u nang và sẹo.
Mụn trứng cá nhẹ hoặc vừa có thể tự điều trị. Tuy nhiên, mụn trứng cá nghiêm trọng đặc trưng bởi các nốt và u nang có thể cần phải gặp bác sĩ ngay, vì nó có thể để lại sẹo. Điều này một phần là do các loại thuốc chính được sử dụng để điều trị mụn nang được kiểm soát chặt chẽ.
Điều trị bằng Benzoyl peroxide
Benzoyl peroxide là một phương pháp điều trị dành cho những người bị mụn trứng cá ở bất kỳ mức độ nghiêm trọng nào. Nó cũng là một lựa chọn điều trị cho những người bị mụn trứng cá nặng đang chờ điều trị chuyên khoa.
Benzoyl peroxide có sẵn trực tiếp từ các hiệu thuốc qua quầy trong một số công thức có thể được áp dụng cho da. Nó đã là chủ đạo trong việc điều trị mụn trứng cá trong hơn 50 năm và hoạt động bằng cách tiêu diệt vi khuẩn, đặc biệt là Propionibacterium acnes (P. acnes).
Nó cũng phá vỡ những ngòi trứng cá. Bao gồm mụn đầu trắng và mụn đầu đen.
Các công thức dựa trên nước và cồn của benzoyl peroxide phụ thuộc vào loại da của người sử dụng. Các chế phẩm có chứa cồn có tác dụng làm khô, làm cho những sản phẩm này phù hợp hơn với những người có làn da dầu.
Các sản phẩm của Benzoyl peroxide, bao gồm các chất lỏng và thanh tẩy rửa, kem dưỡng da, kem và gel, được sử dụng một hoặc hai lần một ngày. Tác dụng phụ phổ biến nhất là kích ứng da, dị ứng không thường xảy ra.
Điều trị bằng thuốc với isotretinoin
Isotretinoin là một loại thuốc theo toa để điều trị mụn nang, được bán dưới một số tên thương hiệu như Earnica, Amnesteem, Claravis, Myorisan và Sotret.
Isotretinoin là một phương pháp điều trị rất hiệu quả, nhưng nó có tác dụng phụ đáng kể và nguy hiểm cho phụ nữ có thai. Thuốc thường được sử dụng với liều 1 miligam (mg) cho mỗi kg trọng lượng cơ thể một lần mỗi ngày trong 16 đến 20 tuần.
Đối với các trường hợp mụn trứng cá vừa phải, isotretinoin không được khuyến cáo cho đến khi điều trị tiêu chuẩn bằng kháng sinh đường uống đã được thử và thấy không hiệu quả. Isotretinoin, tuy nhiên, được khuyến cáo là điều trị đầu tay cho mụn trứng cá nghiêm trọng.
Các tác dụng phụ tiềm ẩn liên quan đến việc sử dụng isotretinoin bao gồm:
- Khô mắt và bộ phận sinh dục
- Môi nứt nẻ
- Đau khớp
- Phiền muộn
- Tổn thương gan
- Nồng độ lipid tăng
Isotretinoin là một loại thuốc gây quái thai nên không được sử dụng trong khi mang thai ở bất kỳ liều nào, ngay cả trong một thời gian ngắn, có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh cho thai nhi.
Isotretinoin cũng có thể dẫn đến mất thai hoặc sinh non và có thể gây ra cái chết của trẻ sơ sinh.
Do đó, phụ nữ được yêu cầu sử dụng phương pháp tránh thai trong 1 tháng trước, trong và sau khi điều trị bằng isotretinoin.
Thử nghiệm cho thai kỳ cũng được yêu cầu trước khi bắt đầu dùng isotretinoin và sau đó mỗi tháng cho đến 1 tháng sau khi ngừng thuốc.
Tiêm steroid
Tiêm một loại thuốc corticosteroid gọi là triamcinolone trực tiếp vào u nang có thể giúp giảm viêm và ngăn ngừa sẹo. Điều trị này được thực hiện bởi một bác sĩ da liễu.
Có thể có tác dụng phụ cục bộ tồn tại trong thời gian ngắn sau khi tiêm.
Các bác sĩ da liễu cũng có thể cung cấp vết mổ và dẫn lưu một số u nang lớn, nhưng chúng tôi khuyên mọi người không nên tự làm điều này vì nó có thể sẽ làm vấn đề về da trở nên nghiêm trọng hơn và có thể gây ra sẹo nghiêm trọng và nhiễm trùng sâu hơn.
Xịt lợi khuẩn
Xịt lợi khuẩn có thể điều trị mụn trứng cá nghiêm trọng bằng cách cung cấp hàng tỉ lợi khuẩn lên vùng da bị mụn. Hoạt động bằng cách tiêu diệt vi khuẩn, hại khuẩn đặc biệt là Propionibacterium acnes (P. acnes).
Với công nghệ đột phá, sản xuất bằng công nghệ vi sinh, thành phần xịt lợi khuẩn chỉ gồm lợi khuẩn và nước muối khoáng Himalaya, không chứa hóa chất, an toàn tuyệt đối và phù hợp với mọi loại da, kể cả da nhạy cảm.
Hiện xịt lợi khuẩn được bán dưới tên thương hiệu Skin Fresh.
Thuốc tránh thai
Điều trị mụn trứng cá lâu dài ở phụ nữ có thể liên quan đến thuốc tránh thai, giúp ức chế sản xuất bã nhờn. Nếu thích hợp, một loại thuốc uống có chứa estrogen và progesterone có thể được sử dụng trong 6 tháng trở lên.
Một loại thuốc gọi là spironolactone cũng có thể được kê đơn với thuốc. Đây là một steroid tổng hợp có tác dụng ức chế androgen.
Triệu chứng mụn nang
Mụn trứng cá tạo ra các triệu chứng quen thuộc với tất cả chúng ta. Mụn nang thậm chí còn rõ hơn vì đây là dạng nặng nhất và tạo ra các nang và nốt sần bên cạnh các sẩn và mụn mủ viêm. Mụn trứng cá cũng có thể gây ra sẹo rõ ràng.
Tất cả các dạng mụn trứng cá đều có thể ảnh hưởng đến tâm trạng, nhưng nguy cơ bị rối loạn tâm lý cao hơn đối với mụn trứng cá vì nó thường có tác động lớn hơn đến sự xuất hiện của khuôn mặt và ảnh hưởng không tương xứng đến những người trẻ tuổi có thể nhạy cảm hơn với xã hội.
Hầu hết những người bị mụn trứng cá thường không gặp phải các triệu chứng thực thể, nhưng sự xuất hiện của da có thể gây ra đau khổ về cảm xúc. Tuy nhiên, trong mụn nang, sự đau khổ có thể lớn hơn và các u nang có thể gây đau đớn.
Tầm quan trọng của việc điều trị được nhấn mạnh bởi nguy cơ để lại sẹo do mụn nang lâu dài. Điều này có thể tạo ra thiệt hại lâu dài và vĩnh viễn dưới dạng:
- Lỗ nhỏ, sâu, được gọi là “vết sẹo băng”
- Lỗ lớn hơn
- Những vết lún trên da
- Đỏ, sẹo lồi
Nguyên nhân mụn nang
Các lỗ chân lông của da có tuyến nước tiết ra một chất nhờn được gọi là bã nhờn.
Sự tiết bã nhờn bình thường giúp bảo vệ nang lông và da, nhưng việc sản xuất quá nhiều bã nhờn và sự phát triển quá mức của các tế bào da có thể khiến lỗ chân lông bị tắc nghẽn. Điều này có thể tạo ra các điều kiện hoàn hảo cho sự phát triển quá mức của P. acnes.
Mụn nang là loại mụn bị viêm, vỡ nhiều nhất.
Yếu tố lớn nhất gây ra mụn nang là sự thay đổi nội tiết tố ở tuổi thiếu niên. Ở tuổi dậy thì, mức độ hormone androgen lưu hành tăng lên đáng kể, điều này gây ra sự gia tăng sản xuất bã nhờn; tế bào da cũng bắt đầu phát triển nhanh hơn.
Mụn nang không giới hạn ở thanh thiếu niên, tuy nhiên, và các yếu tố khác có liên quan, bao gồm:
- Thay đổi nội tiết tố liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt, mang thai, sử dụng liệu pháp hormone và căng thẳng
- Mỹ phẩm, sữa rửa mặt, kem dưỡng da và trang phục
- Độ ẩm và mồ hôi cao
- Di truyền, vì một số người dễ mắc bệnh hơn
- Một số loại thuốc và hóa chất, ví dụ như corticosteroid, lithium, phenytoin và isoniazid, có thể làm xấu đi hoặc gây ra mụn
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra mụn trứng cá, tuy nhiên một số các yếu tố dưới đây không phải là nguyên nhân gây mụn đã được nghiên cứu khoa học:
- Ăn sô cô la, các loại hạt, hoặc thực phẩm nhiều dầu mỡ
- Chế độ ăn uống
- Rửa mặt không đúng cách
- Tình dục
Biện pháp khắc phục tại nhà
Các biện pháp thiết thực để tránh làm cho mụn trứng cá trở nên tồi tệ hơn rất hữu ích cho bất kỳ ai bị mụn trứng cá, kể cả những người bị mụn nang:
- Không rửa mặt quá nhiều: Hai lần một ngày là đủ, sử dụng nước ấm hoặc sữa rửa mặt.
- Tránh hóa chất khi rửa: Tránh xà phòng mài mòn, chất làm se hoặc các chất tẩy tế bào chết.
- Không nặn mụn: Nặn có khả năng làm nặng thêm tình trạng mụn vì viêm nhiễm.
- Tránh sử dụng trang điểm đậm: Khi trang điểm, hãy chọn các công thức không chứa nước, không gây mụn, tránh các công thức dầu và đảm bảo tẩy trang trước khi đi ngủ.
Phòng ngừa mụn
Nếu bạn bị mụn trứng cá nhẹ hơn, hoặc muốn giảm nguy cơ phát triển mụn trên da rõ ràng, các bước sau đây có thể giúp:
- Làm sạch da nhẹ nhàng vào buổi sáng, trước khi đi ngủ và sau khi tập thể dục vất vả.
- Cố gắng tránh chạm vào da nếu có thể.
- Cạo râu cẩn thận và làm mềm râu bằng nước trước khi cạo. Hãy chắc chắn tìm phương pháp cạo thoải mái nhất cho bạn và chỉ cạo khi cần thiết.
- Tránh tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời, vì nó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và vẻ ngoài của da.
- Gội đầu thường xuyên. Những người có mái tóc dầu hãy nên làm như vậy hàng ngày.
- Sử dụng xịt lợi khuẩn. Lợi khuẩn cũng có thể phòng ngừa và giảm nguy cơ phát triển mụn.
Có những yếu tố khác gây ra và làm tăng mụn trứng cá, chẳng hạn như di truyền, nhưng những lời khuyên này có thể giúp ngăn chặn mụn trứng cá bình thường trở thành mụn nang.
